Darboğaz nedir, nasıl anlaşılır? Darboğaz hakkında her şey

Darboğaz, bir aktiviteyi (mesela bir oyunu) bilgisayarımızın istenen performansta yapamamasıdır. Buna neden olan şey sadece işlemci ve ekran kartı değil, sistemdeki diğerlerine göre güçsüz olan herhangi bir donanım darboğaza neden olabilir. Bu işlemci, ekran kartı, RAM, HDD bile olabilir.

Darboğaza bir örnek verelim, burada işlemci ile ekran kartı darboğazını ele alalım. Sisteminizde Intel Pentium G3260 işlemci olduğunu düşünün, güncel oyunları yüksek ayarda oynamak için güçlü bir ekran kartına ihtiyacınız var. Bir teknoloji mağazasına gittiniz ve paraya kıyıp GTX 1070 ekran kartını büyük bir hevesle aldınız.

Eve geldiniz, AKK falan demeyip Steam'den GTA 5'i indirdiniz ve bilgisayarınıza kurdunuz. Sorunsuz bir şekilde kuruldu, açtınız ve ayarları çektiniz en yükseğe. Ne oldu? Oyun kasıyor, anlık donmalar takılmalar oluyor.. Normalde GTX 1070 gibi bir ekran kartında GTA 5'in kasma ihtimali %1 bile değil. Akıcı bir şekilde oynayabilmeniz lazım, ama oynayamıyorsunuz. Şimdi neden böyle olduğunu açıklayalım.

OLAYIN İŞLEYİŞİ

Olay şu şekilde işler: Oyunumuz işlemciye giderek gerekli olan bütün hesaplamaları eksiksiz bir şekilde yapmasını ister, tabi işlemcide görevi gereği bunu yapar ve daha sonra grafik işlemciye yani ekran kartına bu hesaplamaları gönderir. Daha sonra ekran kartımız hesaplamaları işlemciden alır almaz monitöre gidecek olan görüntünün çizimini yapmaya başlar. GTA 5'i akıcı bir şekilde kasmadan oynayabilmeniz için bu döngünün defalarca dengeli bir şekilde tekrarlanması gerekirken sisteminizdeki Pentium G3260, GTX 1070'in o muazzam hızına yetişemediği için, daha doğrusu yetişecek güce sahip olmadığı için bir yerde takılır kalıyor. Çünkü gücü o kadar, daha fazlasını yapamıyor. Bir 8. sınıf öğrencisi üniversite düzeyindeki soruları çözebilir mi? Tabii ki çözemez.

Durum böyle olunca oynadığınız GTA 5 oyunu ciddi şekilde kasıyor, FPS dediğimiz şey dibe vuruyor. Sizde doğal olarak oyundan beklediğiniz performansı, beklediğiniz akıcılığı elde edemiyorsunuz.

Bunu anlamak için MSI Afterburner programıyla oyun esnasında CPU (işlemci) ve GPU (ekran kartı) kullanımına anlık olarak bakın. İşlemcinin %100 çalıştığını ama ekran kartının genel olarak %40-50'larda dolaştığını göreceksiniz. 

DARBOĞAZIN ÇÖZÜMÜ VAR MI? 

Darboğaz olan sistemlerde her zaman ekran kartının darboğaz yapması, işlemcinin darboğaz yapmasından daha iyidir. Aslında en iyisi hiç yapmaması tabii ki, ama yapacaksa da ekran kartının yapması sizin açınızdan daha tasarruflu olur. En kötü oyunun ayarlarını düşürürsünüz, bir şekilde o açığı kapatabilirsiniz en azından bir ihtimal. 

İşlemcinin darboğaz yapması daha kötü zira oyunun grafik ayarlarını düşürmenizin buna hiçbir faydası olmayacaktır. İki şansınız var, ya işlemciyi değiştireceksiniz ya da (eğer çarpan kilidi açıksa) overclock yaparak frekans hızını arttıracaksınız. 

Bir de darboğaz olduğunu anlamama gibi bir durum söz konusu olabilir. Çünkü zaten 50-60 FPS'lerde pek takılma yaşamassınız, özellikle oyunu düşük ayarlarda oynuyorsanız bunu farketmessiniz bile. Bir sorun olmadığını düşünürsünüz, ama yine de bunu anlamanın en iyi yollarından birisi oyun oynarken CPU ve GPU kullanımına bakmak olacaktır. İki değer arasında mutlaka bir denge olmalıdır.

Burada işlemci ve ekran kartı darboğazına örnek verdik fakat darboğaz sadece bu ikisi için geçerli olmayabilir. Mesela i7 7700K'li sisteminizde Premiere Pro'da render alırken aktarım hızı düşük bir Hard Disk kullanıyorsanız yine buna benzer bir durumla karşı karşıya kalacaksınız. Unutmayın, zayıf donanım güçlü donanımı her zaman frenler.

Sonuç olarak sistem toplarken gelişigüzel seçimler yapmaktan mutlaka kaçının. Sisteminizden tam performans almak istiyorsanız donanımlar arası dengeyi korumaya dikkat edin. Özellikle eğer oyuncuysanız RAM seçiminde 8 GB'ın altına düşmeyin, depolama alanı olarakta SSD'den şaşmayın. Bunlar size tavsiyemdir.