SSD alırken nelere dikkat etmeliyim?

Güzel bir soru olmuş. Ben aşağıda tüm SSD alınmadan önce bilinmesi gerekenleri madde madde yazacağım

SSD alırken nelere dikkat etmek gerekir?

SSD (Solid State Drivers) günümüzde artık PCLerin olmazsa olmaz parçalarından biri. Bilgisayarınızda performans istiyorsanız mutlaka bir SSD diske sahip olmanız gerekiyor.

Eski klasik mekanik diskler günümüzde işlemci ve RAM'in hızına çok fazla ayak uyduramıyor. Bu sebepten mekanik olmayan  disklere ihtiyaç vardı. SSD bu soruna çözüm oldu.

SSD sürücüler geleneksel disklere göre olukça hızlıdır. Dosya okuma, yazma işlemlerinde bariz bir hız farkı vardır. İşletim sistemi SSD'de yüklü olan bir bilgisayar 10-15 saniye gibi kısa sürelerde açılış yapabilir.
Bunun sebebi SSD'nin tıpkı RAM gibi  hızlı çalışmasıdır.

Pek çok uygulama SSD üzerinde çok daha hızlı çalışır. Eğer bir SSD almayı düşünüyorsanız aşağıdakileri bilmenizde fayda var:

1) SSD disk kapasitesi: Kaç GB SSD satın almalıyım?

SSD almadan önce ilk olarak kaç GB SSD almanız gerekiyor, sizin kaç GB'lık bir  SSD'ye ihtiyacınız var? 60 GB, 128 GB, 240 GB, 250GB, 500GB, 1 TB hatta  4 TB SSD almanız mümkün.  Elbette 4 TB olanların fiyatı oldukça uçuk ( 7 bin TL civarı)

Çok fazla dosyanız yoksa, bilgisayarı internette gezmek, belge hazırlamak için kullanıyorsanız benim önerim 120GB -128 GB gibi bir sürücü işinizi görecektir. Bu sürücüde işlemtim sistemi ve çalışan programları tutmanız size performans sağlar.

SSD ile birlikte normal HDD de kullanabilirsiniz.  Fakat gerçek performans istiyorsanız tümüyle SSD kullanmalısınız. Çok fazla oyun oynuyorsanız, fotoğraf çekip bilgisayara aktarıyorsanız, grafik programlarında grafik üretiyorsanız  o zaman daha fazla kapasiteye ihtiyaç duyacaksınız. Bu durumda da  256GB ve üzeri disklere bakmanızı ve bütçenize uygun olanı almanızı öneririm.

2) SSD Performansı: Hangi SSD daha hızlı?

SSD satın almak istediğinizde ve SSD alırken nelere dikkat etmek gerekli dediğinizde belki de en çok dikkat etmeniz gereken konulardan biri SSD ile ilgili performans parametreleri.

SSD ve diğer tüm disklerde genel olarak performansı iki kriter belirler: Okuma hızı ve yazma hızı

Bunlar genelde sıralı okuma hızı ve sıralı yazma hızı olarak adlandırılırlar.

SSD okuma hızı nedir?

SSD okuma hızı, SSD'nin 1 saniyedeki GB cinsinden veri okuma hızını ifade eder. Örneğin 550 MB/s demek bu sürücü saniyede 550 MB veri okuyabiliyor demektir. Bu değer ne kadar yüksek olursa o kadar iyi olur.
Örneğin disk üzerindeki büyük boyutlu bir dosyayı açmak istediğinizde okuma hızı önem kazanır. SSD okuma hızı iyise o dosya diskten hızlı okunur ve bir an önce ekrana getirir

SSD yazma hızı nedir?

SSD yazma hızı, SSD'nin 1 saniyedeki GB cinsinden veri yazma hızını ifade eder. Örneğin 650 MB/s demek bu sürücü saniyede 65 0MB veri  yazabiliyor demektir. Bu değer ne kadar yüksek olursa o kadar iyi olur.
Örneğin oluşturduğunuz büyük boyutlu bir video dosyasını diske kaydedeceksiniz SSD yazma hızı burada devreye girer. SSD yazma hızı ne kadar çoksa o kadar diske hızlı dosya kaydedilir.

SSD okuma ve SSD yazma hızı genelde birlikte anlamlıdır. Dosya kopyalama işlemlerinde hem SSD yazma hem de SSD okuma hızı önemlidir. Birlikte devreye girerler

Bir SSD alırken, SSD disk bilgilerinde bu verileri görebilirsiniz.

3) SSD donanım arayüzü: Alacağınız SSD sizin anakartınıza uygun mu?

SSD alırken nelere dikkat etmek gerekir sorusunun performans kadar bir de uyumla ilgili tarafları var. Alacağınız SSD öncelikle arayüz olarak bilgisayarınıza uygun olmalı

SSD'ler farklı bağlantı arayüzleri kullanır:

• M.2 SATA 
• mSata
• PCI Express
• SATA  
• SATA 3.0  
• USB 2.0 
• USB 3.1 

, USB olanlar haricidir ve bilgisayara dışardan bağlanır. Sizin bilgisayarınıza en uygun SSD bağlantısı hangisi öğrenmek için bilgisayarın kullanım klavuzuna, anakartınızın kitapçığına bakmanız gerekir. SSD Bağlantı donanım arayüzü bilgisayarınız ile aynı olmalıdır ki gerekli soket bağlantılarını yapabilesiniz.

4) SSD Formu / boyutları: Satın alacağınız SSD sizin bilgisayara sığacak mı?

SSD alırken nelere dikkat etmek gerekir diğer önemli bir konu SSD'nin boyutları: Alacağınız SSD laptop içinse bu çok önemli bir kriter.

Eğer bir masaüstü bilgisayar alacaksanız SSD form faktörü sizin için önemli değil. Kasaya her şekilde sığdırırsınız. Ama bir laptop için alacaksanız mutlaka form faktörü sizin laptop için uygun olmalı.

Yine laptop için SSD alacaksanız laptop'ta SSD için boş yer var mı bunu araştırmalısınız. Eğer laptop SSD takmak için uygun değilse SSD sürücüyü laptop'un içine takamazsınız.

SSD özelliklerine baktığınızda 2.5inç , 2.5”/M.2/mSATA, M.2 2280 Form Faktörü gibi verilerle diskin boyutları size gösterilir. Yine sizin bilgisayarınızın SSD form faktörü nedir kitapçığından ya da üretici web sitesinden öğrenebilirsiniz.

5) SSD Rastgele veri transfer hızı

SSD'nin sıralı okuma hızı  ve  sıralı yazma hızı kadar, rastgele  veri transfer hızı da önemlidir. Rastgele veri transfer hızı da SSD performans ölçümlerinde kullanılan bir parametredir.

Rastgele okuma / yazma testinde küçük parça veriler, disk üzerinde dağınık yerlerden okunur ve yine dağınık bir şekilde diske yazılır. Burada diskin dağınık verilere nasıl eriştiği ve dağınık bir şekilde nasıl veri yazdığını gözlemlenir.

Bu veriyi normalde satın alacağınız ürünün özelliklerinde göremezsiniz ama önce bir SSD modeli belirleyip sonra da nette araştırma yaparsanız bu tür verilere ulaşabilirsiniz. Daha önceden o SSD ile ilgili yapılmış bir analiz inceleme yazısı bulabilirsiniz.

Rastgele okuma hızı ve Rastgele yazma hızı elbette sıralı okuma hızı ve sıralı yazma hızına göre daha yavaştır. 

6) SSD Flash Bellek Türü:  SLC, EMLC, TLC, MLC

SSD cihazlar Flash bellek tabanlıdır. Donanım yapısı ve çalışma mantığı USB Flash belleklere benzer. SSD'lerde farkı seviyelerde NAND belleklerdir.

NAND bellek,  verinin kaybolmaması, sürekli saklanabilmesi için elektrik gerektirmeyen kalıcı depolama birimleridir.

• SLC türü: Yaşam ömrü:uzun, Hız: Hızlı, Fiyat:Pahalı
• eMLC türü: Yaşam ömrü: Normal, Hız: Orta, Fiyat: Orta
• TLC türü: Yaşam ömrü: Az, Hız:düşük, Fiyat: Orta
• MLC türü: Yaşam ömrü: Az, Hız:düşük, Fiyat: Düşük

Bir SSD diskin yaşam ömrünü hücrelerine kaç defa yazılabileceği belirler. Örneğin SLC türünde bir hücreye 100.000 defa yazılabilir. MLC türünde bir hücreye 3000 defa yazılabilir.
Buradan anlaşılabileceği gibi yazma işlemleri SSD'nin ömrünü kısaltır.

7) SSD Trim desteği

Eğer Windows 10 gibi güncel bir işletim sistemi kullanıyorsanız bu maddeyi atlayabilirsiniz. Trim, bazı işlemler yapılırken, özellikle arkaplanda çalıştırılan işlemler, SSD performansının etkilenmemesini sağlar.

Modern işletim sistemleri Trim'i kendileri yönetir. Ama Windows XP gibi eski sistemlerde TRIM özelliğinin SSD ile bütünleşik olması gerekir.

8) ECC:  Hata Düzeltme Kodu / Hata Düzeltme Teknolojisi

SSD'lerin kendi üzerindeki donanımlar arasında veri taşınırken hatalar oluşabilir. SSD'ler işte bu durumlar için çeşitli teknolojilere sahiptir. 

ECC, verileri etkileyecek hataların tespit edilmesi ve düzetilmesi için kullanılan teknolojidir. Çoğu modern SSD'de  ECC özelliği yerleşik olarak bulunur.

Özetlersem, SSD alırken dikkat edilmesi gereken temel olarak 4 konu var:

• SSD boyutu sizin bilgisayarınız için uygun mu?
• SSD bağlantı arayüzü sizin için uygun mu? 
• Kac GB SSD size lazım olur?
• SSD hızı, performansı nasol olmalı?

Daha fazlasını yukarıda zaten yazdım. İlk aklınıza gelmesi gereken sorular bunlar. SSD alırken dikkat edilmesi gereken diğer bir konu da marka ve garanti süresi. Mutlaka bilindik markalardan SSD almaya özen gösterin. Aldığınız markanın Türkiye'de servisi ve merkezi bulunsun. SSD alırken yine belirlediğiniz modelle ilgili internetten araştırma yapın, varsa incelemeleri okuyun, videoları izleyin.